در بخش هایی از کشور به دلیل افزایش قیمت برق کارهایی از جمله استفاده از برق رایگان (امامی) به خصوص در فصل های گرم سال رایج شده بود. در سال های اخیر که کابل های اصلی برق روکش دار شده است، امکان استفاده از این روش کمتر می باشد. از کار انداختن کنتور برق یا دستکاری کنتور برق برای کاهش هزینه برق یک روش دیگری است که در سالهای اخیر در برخی مناطق رواج پیدا کرده به طوری که برق از کنتور عبور می‌کند اما ولتاژ خروجی اندازه‌گیری نمی‌شود.
کنتورهای برق در دو نوع دیجیتال و قدیمی هستند که برای دستکاری آنها جهت كم كردن كنتور برق روش هایی وجود دارد. البته این کار طبق قوانین جرم است و منجر به مجازات متخلفان خواهد شد.
کنتور برق دیجیتال چگونه کار می کند؟
کنتورهای دیجیتال برق انواع مختلفی بدارند. مدل قدیمی‌تر شامل یک سیستم مکانیکی شبیه به یک سیستم آنالوگ است که جریان الکتریکی را که از طریق سیم‌های سرویس به داخل ساختمان می‌گذرد اندازه‌گیری می‌کند، اما همچنین دارای مبدل آنالوگ به دیجیتال (ADC) است که مصرف برق را به سیگنال دیجیتال تبدیل می‌کند.
جدیدترین نوع کنتور برق دیجیتال دارای سنسورهای AC (جریان متناوب) است که ولتاژ و آمپر سیم های ورودی را تشخیص می دهد. این نوع کنتور دیجیتال کمی دقیق تر از مدل های مکانیکی یا ADC است.
به جای شماره گیری، کنتور دیجیتال یک نمایشگر الکترونیکی دارد که شما یا سرور می توانید آن را از روی صفحه کنتور بخوانید یا این اعداد را می توان به عنوان سیگنال فرکانس بالا به شرکت برق ارسال کرد. هنگامی که یک خانه یا کسب و کار مجهز به پنل های خورشیدی یا توربین های بادی است که برق را به شبکه تغذیه می کند، کنتور دیجیتال مصرف خالص را ثبت می کند. این کنتورها مانند کنتورهای آنالوگ دارای دکمه ای برای غیرفعال کردن کنتور هستند.
دستکاری کنتور برق (از کار انداختن کنتور برق) – دیجیتال یا قدیمی
متخلفان برای دستکاری کنتور برق اعم از مکانیکی یا دیجیتال روش های مختلفی را استفاده می کنند که بسیاری از آنها تشخیص داده شده و آنها را به دردسر انداخته است. در بسیاری از موارد انواع روش دستکاری کنتور برق باعث صدمه به کنتور برق شده که علاوه بر مجازات دستکاری، هزینه‌های تعمیر هم باید توسط متخلف پرداخت شود.
در ادامه برخی از روش های ازکار انداختن کنتور برق (دستکاری کنتور برق دیجیتال) آورده شده است:
از کار انداختن کنتور برق دیجیتال با آهنربا
برای از کار انداختن کنتور برق دیجیتال از روش هایی مانند ایجاد سوراخ در جعبه های سگک کنتور یا جوشکاری استفاده می کردند. متاسفانه دستکاری یا از کار انداختن کنتور برق دیجیتال با آهن ربا روش دیگری است که نحوه گذاشتن آهنربا روی کنتور برق با تاثیری که روی کنتور می گذارد، مصرف برق را نشان نمی دهد. مسلم است که راه هایی هم برای کشف این کار وجود دارد که اگر اداره برق متوجه شود، جریمه و مجازات سختی برای متخلف دستکاری کنتور برق با آهنربا در پی دارد.
دستکاری کنتور برق آنالوگ (از کار انداختن کنتور برق قدیمی)
برای از کار انداختن کنتور برق آنالوگ معمولاً تیغه پشت کنتور را می کشند تا کنتور برق غیر فعال شده و محاسبه ای انجام نشود. اگر مامور برق کنتور را بی حرکت ببیند در حالی که مصرف کننده در حال استفاده از برق باشد، به راحتی متوجه دستکاری کنتور برق خواهد شد و جریمه های سنگین در پی خواهد داشت.
برخی روش ها هم هستند از جمله دستکاری کنتور برق قدیمی با آهنربا و … که همه غیرقانونی است.
دستکاری کنتور برق با نرم افزار
برخی نیز به دنبال نرم افزار از کار انداختن کنتور برق دیجیتال هستند. آنها برای از کار انداختن کنتور برق از نرم افزار و کابل مخصوص خروجی کنتور استفاده می کنند تا شیوه محاسبه را تغییر دهند. معمولا اداره برق با کاهش پیدا کردن میانگین مصرف، موضوع را بررسی می کند و با یک تست ساده با دستگاه مخصوص متوجه آن شده و جریمه در نظر خواهد گرفت.
سایر روش های دستکاری کنتور برق
دستکاری کنتور برق یک عمل غیرقانونی است و به عنوان یکی از اقدامات تقلب در قبض برق شناخته می‌شود. این کار با هدف کاهش میزان قبض برق به وسیله تغییر عدد کنتور انجام می‌شود که می‌تواند به شکل‌های مختلفی انجام شود که در زیر به برخی از انواع دستکاری کنتور برق اشاره می‌کنم:
- باز کردن کنتور و تغییر پارامترهای آن به صورت دستی
- نصب دستگاههای الکترونیکی غیرمجاز در خطوط برقی که باعث کاهش مصرف برق شده و به این ترتیب، میزان قبض برق کاهش می‌یابد
- نصب کنتور برق دو قلو به جای کنتور برق یک قلو که باعث افزایش میزان مصرف برق در منزل شده و به این ترتیب، میزان قبض برق افزایش می‌یابد
- تقلب در شمارش مصرف برق توسط کنتور با استفاده از دستگاههای الکترونیکی خاص به منظور کاهش یا افزایش نمایشگر مصرف برق.
- هک کنتور برق دیجیتال با گوشی یا هک کنتور برق قدیمی
- از کار انداختن کنتور برق قدیمی با آهنربا
لازم به ذکر است که هر یک از این اقدامات تقلبی و غیرقانونی هستند و می‌تواند عواقب جدی برای فردی داشته باشد که آن را انجام داده است. همچنین، این اقدامات در بسیاری از کشورها با جریمه و مجازات متناسب با قوانین مربوطه همراه است.
مجازات دستکاری کنتور برق چیست؟
تغییر در وضعیت دستگاههای اندازه گیری انشعابات (دستکاری کنتور آب، دستکاری کنتور گاز، دستکاری کنتور برق و …) جرم است و مجازات دارد. در مورد جریمه دستکاری کنتور برق، طبق جدیدترین قانون تصویب شده که 7 ماده و 4 تبصره دارد در ماده یک آن آمده است:
هر شخصی بدون دریافت انشعاب قانونی آب، برق، گاز و شبکه فاضلاب و اشتراک خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات مبادرت به استفاده از خدمات مزبور نماید و یا با داشتن انشعاب مبادرت به استفاده غیرمجاز نماید، علاوه بر الزام به پرداخت بهای خدمات مصرفی و جبران خسارت و سایر حقوق مربوطه به شرح زیر جریمه می‌شود:
الف- در خصوص مصارف خانگی از جریمه نقدی تا درجه ۶ که در موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ و براساس نرخ تورم سالانه استفاده می‌شود در مصارف غیرخانگی به یک تا دو برابر بهای مصرف خدمات مصرفی.
ب- در صورت تکرار حسب مورد به حداکثر جریمه مقرر در بند (الف) و قطع انشعاب به مدت سه ماه تا شش ماه
در ماده دو قانون مجازات استفاده‌کنندگان غیرمجاز از آب، برق، تلفن، فاضلاب و گاز نیز آمده است:
«هر شخصی به هر طریق مبادرت به هر نوع تصرف یا تغییری در وضعیت دستگاههای اندازه‌گیری آب، برق، گاز، تلفن و یا شبکه فاضلاب نماید به نحوی که منجر به اخلال در کارکرد صحیح و ثبت ارقام مصرفی گردد، علاوه بر الزام به اعاده وضع به حال سابق، به پرداخت بهای خدمات مصرفی و جبران خسارت و جزای نقدی درجه شش موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی مصوب ۱/۲/۱۳۹۲ محکوم می‌گردد. »
چطور از دستکاری کنتور برق می‌توان جلوگیری کرد؟
با استفاده از پلمپ کنتور برق از جمله پلمپ کنتور برق دیجیتال می‌توان جلوی از کار انداختن کنتور برق قدیمی و دیجیتال را گرفت و از هر گونه سوء استفاده و دستکاری جلوگیری کرد. برخی به دنبال نحوه باز كردن پلمپ كنتور برق هستند ولی باید بدانند دستکاری پلمپ کنتور برق یا باز كردن پلمپ كنتور برق کاری است تقریبا نشدنی که عواقب سنگینی برای فرد خاطی دارد. شرکت پایگان سیل ایرانیان تولید کننده انواع پلمپ امنیتی و لیبل امنیتی در ایران بهترین محصولات را برای پلمپ کنتور برق ساخته و به بازار عرضه کرده است.